Қазақстан ғылымының өндіріспен ынтымақтастығы
Соңғы жылдары өндірістегі қызметкерлер мен ғалымдар арасында отандық өнеркәсіпте, әсіресе, мұнай-газ секторында қазақстандық ғылыми әзірлемелердің өзектілігі туралы белсенді пікірталастар болды. Мұнай мен газды өндіру, тасымалдау және қайта өңдеуді жүзеге асыратын шетелдік және отандық компаниялардың басшылары әдетте, шетел технологияларына, жабдықтарына және материалдарына артықшылық береді. Бұл қатынас орасан зор ғылыми технологияларды және интеллектуалды әлеуетті, сондай-ақ АҚШ, Ұлыбритания, Қытай, Ресей, Франция және т.б. компанияларының қаржылық мүмкіндіктерін ескерер болсақ, әбден заңды құбылыс.
Осыған орай, «Қазақстан-Британ техникалық университеті» АҚ-тың ("ҚБТУ" АҚ) «Эмбамұнайгаз» АҚ-пен бірлесе жоспарлаған ««Ембімұнайгаз» АҚ-ның мұнай кенорындарында коллектор-қабаттардың ұңғыма аралық кеңістігіне трассерлік зерттеу жүргізуге арналған жаңа жоғары тиімді полиамфолитті типті бояғыштарын әзірлеу және сынақтан өткізу» жобасы бойынша оң ынтымақтастық тәжірибесі туралы айтқан жөн.
Жобаның идеясы мұнайды өндірудің технологиялық тиімділігі мұнай резервуарларының жасанды су тасқындатумен байланысты. Әлемде өндірілген барлық мұнайдың 70% -дан астамы жасанды су тасқыны арқылы жасалынған. Бұл технология Қазақстанда, оның ішінде «Ембімұнайгаз» АҚ-да кеңінен қолданылады. Дегенмен, осы технологияны енгізу қымбат импортталған бояғыштардың көп мөлшерін талап етеді, олардың көпшілігі тұздың жоғары деңгейіне, жоғары температураға сезімтал және су айдаудың тиімділігіне кері әсерін тигізетін резервуар жыныстарымен сіңіріліп кетеді.
Жобаның мақсаты - тұрақты наноқұрылымдарды қалыптастыратын жаңа тиімділігі жоғары полиамполитикалық бояғыштарды жасау және сынау. Осының арқасында мұндай трассерлер өнімді қабаттың топырағының температура, тұз, сорбцияның теріс әсеріне ұшырамайды. Бұл ерекшеліктер полиамфолит бояғыштарын жоғалтуды азайтады, ұңғыманы зерттеу барысында олардың тұрақтылығын арттырады, бұл іздестіру жұмыстарын жүргізу шығындарын азайтады және алынған нәтижелердің сенімділігін қамтамасыз етеді.
Жобаға «Ембімұнайгаз» басшылығы қызығушылық білдірді, соның нәтижесінде алдын-ала зерттеулер жүргізілді және оны жүзеге асыру үшін қажетті құжаттар дайындалды. Жарияланған жоба материалдары қызығушылықпен тыңдалды және алынған нəтижелердің заңдылығы туралы «Ембімұнайгаз» АҚ мамандары мен «ҚБТУ» АҚ ғалымдары бірлескен мəжілісі барысында егжей-тегжейлі талқыланды.
Кездесу қорытындысы бойынша осы жобаны қаржыландыруға, осы әзірленімнің өндіріске енгізілуіне мамандарды дайындауға, «Ембімұнайгаз» АҚ мамандарын полимерлі су тасқыны және ағындарды жою технологиялары саласындағы қолда бар әзірлемелермен таныстыру туралы шешім қабылданды.
Қазақстандық ғалымдар мен өндіріс қызметкерлері арасындағы бұл ынтымақтастық үлгісі қазақстандық ғылымның беделін көтеріп қана қоймай, ғылыми-техникалық жобалардағы қазақстандық үлестің мөлшерін арттырып, Қазақстан Республикасының өндірістік әлеуетін нығайтады.
Керн арқылы бояғыштардың көшуін зерттеуге арналған зертханалық стенді
А)
B)
C)
(С) терригенді және карбонатты үлгілер арқылы полимерлі ерітінділерді жан-жақты таратуға баға беруге үшін керндегі (a) бояғыш ерітінділердің көшуін зерттеуге арналған қондырғы және құрал-жабдықтар (b) және УИС (2) зерттеу қондырғысының сұлбасы.
1-сур. AMPSNa-APTAC сополимерлерінің 1 NMR спектрі
